خانه ناظران هتل سنتی می‌شود

 خانه حاج‌محمدحسین ناظران، تاجر برنج‌فروش محله پایین‌خیابان، که در زمان قاجار بنا شد، از ابتدای دهه70 تبدیل به مکانی برای اسکان زائران در فصل‌ها و ایام خاص شده است و مردادماه سال 98 به‌دنبال تذکر سازمان میراث فرهنگی به مالک فعلی (انصاری) سرانجام مجوزهای لازم برای ساخت‌وساز و بازسازی را گرفت.

راوی این خبر رضا انصاری، مالک فعلی این بناست، که به شهرآرامحله می‌گوید: بعد از تذکر سازمان میراث فرهنگی، مجوزهای لازم و همچنین موافقت اصولی برای بازسازی و احیای خانه به هتل سنتی را گرفتیم و فقط منتظر تأمین هزینه هستیم.

اشاره انصاری به صحبت‌های مردادماه حسن زمانی‌بیدختی، رئیس وقت اداره میراث فرهنگی مشهد، است که گفته بود: «خانه ناظران هنوز مجوز نهایی گردشگری برای بهره‌برداری از این بنای تاریخی به‌عنوان مهمان‌سرا را ندارد. با مالک خانه تاریخی ناظران تلفنی گفت‌وگو کردم و خواستار انجام مراحل قانونی و دریافت مجوزهای گردشگری شدم.»

خانه «رزان» در دست جواهرفروش زنجانی

حاج‌محمدحسین ناظران که یکی از تجار دوره قاجار بوده و در محله پایین‌خیابان بروبیایی داشته است، تصمیم می‌گیرد خانه‌ای بسازد که برای همیشه نامش در تاریخ بماند. انصاری با اشاره به همین پیشینه از خانه‌ای که امروز مالکیت آن را در دست دارد، می‌گوید: این خانه در اواخر دوره قاجار یعنی حدود سال1273 ساخته می‌شود. پی آن را استاد رضایی، از معماران برجسته آن دوران، در زمینی که ناظران روبه‌روی تکیه یزدی‌ها در کوچه سرحوضو می‌خرد، می‌ریزد.

همچنین پنج‌دری طبقه‌دوم با ستون‌های بلند و آجرکاری آن از خصوصیات دیگر این خانه تاریخی به‌شمار می‌رود

این خانه ویژگی‌های بسیاری دارد که یکی از آن‌ها وسعت و همچنین معماری خاصش است. موقعیت این بنا که در راسته تاریخی عباسقلی‌خان قرار دارد، از دیگر ویژگی‌هایی است که تاریخ‌شناسان هویتی مشهد برای آن برمی‌شمرند. همچنین پنج‌دری طبقه‌دوم با ستون‌های بلند و آجرکاری آن از خصوصیات دیگر این خانه تاریخی به‌شمار می‌رود.

طبق گفته‌های او بعد از فوت ناظران، حاج‌حسین انصاری که در زنجان جواهرفروش بنامی بود، در سال59 این خانه را برای ایامی که با خانواده به قصد زیارت به مشهد می‌آید، خریداری می‌کند. این خانه تاریخی از زمان ساختش بیش‌از یک قرن پیش تا قبل از اینکه انصاری آن را بخرد، مسکونی بوده است، اما از حدود 30سال پیش تاکنون علاوه‌بر کاربری مسکونی به‌صورت مسافرخانه نیز بهره‌برداری می‌شود.

میراث تذکر داد، مجوزها گرفته شد

بعد از فوت انصاری خانه‌ به پسرانش ارث می‌رسد و اکنون این خانه در مالکیت رضا انصاری است. خانه‌ای که به گفته او مسافرخانه نیست، اما در اختیار زائران برای سکونت چند روزه با مبلغ اندکی قرار می‌گیرد.

انصاری می‌گوید: هزینه اقامتی که از زائران گرفته می‌شود، آن‌قدر ناچیز است که در ماه پول آب و برق آن هم نمی‌شود. تا به امروز اسکان زائر برای ما ریالی سود نداشته است. این خانه که بدون اطلاع ما در سال84 ثبت میراث شده است، سرمایه بسیار هنگفتی است که بدون استفاده رها شده و فقط هزینه به ما تحمیل می‌کند.

وی می‌گوید: مجوزهای لازم برای اینکه خانه تبدیل به هتل سنتی شود را گرفته‌ایم، اما این خانه صدوبیست‌وپنج‌ساله نیاز به مرمت و بازسازی دارد که هزینه مرمت و بازسازی آن بسیار زیاد است. چندبار از سوی میراث فرهنگی به بانک‌های مختلف معرفی شدیم، اما بازپرداختش برای این خانه‌ای که طی زمان به سوددهی می‌رسد، زیاد بود. از طرف دیگر با درآمدی هم که این روزها از زائر به دست می‌آید و کفاف خرج قبض‌ها را هم نمی‌دهد، نمی‌شود دست به مرمت زد.

با دست خالی و بدون حمایت نمی‌توان قولی برای تکمیل هرچه زودتر بنا داد. میراثی‌ها می‌گویند بازسازی کنید، اما به وقتش حمایتی نمی‌‌کنند که هیچ، سنگ‌اندازی هم می‌کنند

تبدیل به هتل‌ سنتی زمان‌بر است

انصاری مالک فعلی خانه تاریخی ناظران در ادامه صحبت‌هایش به متوقف نشدن عملیات مرمت بنا اشاره می‌کند و می‌گوید: با شرایط اقتصادی بدی که این روزها دامن‌گیر همه شده است و با دست خالی و بدون حمایت نمی‌توان قولی برای تکمیل هرچه زودتر بنا داد. میراثی‌ها می‌گویند بازسازی کنید، اما به وقتش حمایتی نمی‌‌کنند که هیچ، سنگ‌اندازی هم می‌کنند. 

وی می‌افزاید: البته این خانه چند مرتبه از زمانی که پدرم آن را خریداری کرده، مرمت و بازسازی شده است و آخرین مرمت انجام شده به سال95 باز می‌گردد که پی حفاری‌های شرکت‌های خدماتی در نزدیکی خانه آسیب جدی‌ به بنا وارد کرد و بعد مرمت‌هایی انجام شد. با این حال اگر شرایط به همین منوال باشد، نگهداری و حفاظت از این خانه که هزینه بسیار دارد، از عهده من یا مالک دیگری برنمی‌آید.